डॉन क्विक्सोट (Don Quixote) by Miguel De Cervantes

 

“डॉन क्विक्सोट“ ही कादंबरी अनुक्रमे 1605 आणि 1615 मध्ये दोन भागात प्रकाशित झाली आहे. हे पाश्चात्य कॅननमधील साहित्याच्या महान कार्यांपैकी एक मानले जाते. कथा स्पेनमधील ला मांचा प्रदेशातील अलोन्सो क्विक्सानो या मध्यमवयीन व्यक्तीच्या पात्राभोवती फिरते. त्याला शौर्य पुस्तकांचे वेड लागते आणि तो आपला विवेक गमावून बसतो आणि डॉन क्विक्सोट नावाच्या नाईट–एरंटमध्ये त्याचे रूपांतर करतो.  डॉन क्विक्सोट त्याच्या निष्ठावंत आणि साध्या मनाचा स्क्वायर, सांचो पान्झा सोबत साहसांच्या मालिकेवर निघतो. शौर्य पुनरुज्जीवित करण्याच्या, चुका सुधारण्याच्या आणि असहाय लोकांचे रक्षण करण्याच्या शोधात तो स्वतःला नाइट मानतो.

संपूर्ण कादंबरीमध्ये, डॉन क्विक्सोट विविध पात्रांना भेटतो आणि विनोदी आणि मार्मिक अशा दोन्ही परिस्थितींमध्ये गुंततो. तो पवनचक्क्यांकडे झुकतो, त्यांना राक्षस समजतो आणि अनेकदा हास्यास्पद परिस्थितीत अडकतो.

कादंबरी भ्रम आणि वास्तवाच्या थीम एक्सप्लोर करते, कारण डॉन क्विक्सोटच्या आदर्शवादी कल्पना सांसारिक जगाशी टक्कर देतात. हे सत्याचे स्वरूप, आकलन आणि कल्पनेच्या सामर्थ्याबद्दल प्रश्न निर्माण करते. डॉन क्विक्सोटचे साहस शौर्य आणि मध्ययुगीन शूरवीरांच्या रोमँटिक आदर्शांच्या ढासळत चाललेल्या परंपरेवर व्यंग्य म्हणून देखील काम करतात. डॉन क्विक्सोटच्या प्रयत्नांच्या अवास्तव आणि अव्यवहार्य स्वरूपावर टीका करण्यासाठी सेर्व्हान्टेस विनोद आणि विडंबन वापरतो. मुख्य कथेच्या बरोबरीने, पुस्तकात रूपकथात्मक घटक आहेत, कारण सर्व्हेंटेस स्वतःला लेखक म्हणून सादर करतो आणि त्याच्या पात्रांशी संवाद साधतो. हे कथाकथनात आणखी एक जटिलतेचे स्तर जोडते. शेवटी, “डॉन क्विक्सोट” हे एक समृद्ध आणि बहुआयामी काम आहे जे साहस, विनोद, सामाजिक भाष्य आणि तात्विक संगीत एकत्र करते. साहित्यावर त्याचा खोल प्रभाव पडला आहे आणि त्याच्या कालातीत थीमसह वाचकांना मोहित करत आहे

भाग 1:

प्रस्तावना: कादंबरीची सुरुवात अलोन्सो क्विक्सानो, स्पेनमधील ला मांचा प्रदेशातील वृद्ध गृहस्थ यांची ओळख करून देते. शौर्य पुस्तकांमध्ये खोलवर बुडून, तो आपला विवेक गमावून बसतो आणि डॉन क्विक्सोट नावाच्या शूरवीरात स्वतःचे रूपांतर करतो. तो शौर्य पुनरुज्जीवित करण्याच्या शोधात निघतो आणि चूक सुधारण्यासाठी आणि असहाय लोकांचे रक्षण करण्याचा दृढनिश्चय करतो.

पहिले साहस: 

डॉन क्विक्सोटला रस्त्यात व्यापार्‍यांच्या एका गटाचा सामना करावा लागतो आणि त्यांना शूरवीर समजतो. तो त्यांना लढण्यासाठी आव्हान देतो पण तो पराभूत होतो आणि बेशुद्ध होतो. त्याला शेजारच्या शेतकऱ्याने घरी आणले.

 इनकीपरची मुलगी: 

डॉन क्विझोटे अल्डोन्झा लोरेन्झो, एका साध्या सरायाची मुलगी, जिची त्याने सुंदर डुल्सिनिया डेल टोबोसो, एक राजकुमारी म्हणून कल्पना केली आहे. तो तिच्यावरील प्रेमाची घोषणा करतो आणि त्याची भक्ती सिद्ध करण्यासाठी अनेक साहसी उपक्रम सुरू करण्याची शपथ घेतो.

सँचो पान्झा: 

डॉन क्विझोटने सँचो पान्झा, एक नम्र आणि व्यावहारिक विचारसरणीचा शेतकरी, त्याचा निष्ठावंत स्क्वायर म्हणून नियुक्त केला. सांचो त्याच्या शोधात डॉन क्विक्सोटमध्ये सामील होतो, जो श्रीमंतीच्या वचनाने आणि भावी गव्हर्नरशिपने प्रेरित होतो.

पवनचक्क्या आणि जायंट्स: 

डॉन क्विक्सोटला पवनचक्की भेटतात, ज्याला तो राक्षस समजतो. तो त्याच्या लान्सने त्यांच्यावर आरोप करतो, ज्यामुळे हास्यास्पद आणि विनाशकारी परिणाम होतात. हे प्रतीकात्मक दृश्य डॉन क्विक्सोटच्या भ्रम आणि जगाचे वास्तव यांच्यातील संघर्षाचे चित्रण करते

नाईला पकडणे: 

डॉन क्विक्सोट नाईला नाईट समजतो आणि त्याच्या कैद्यांना सोडण्याचा आग्रह धरतो, ज्याचा न्हावी दावा करतो. प्रत्यक्षात, नाई हा जवळच्या गावात जाऊन घरी परतण्याचा प्रयत्न करणारा स्थानिक माणूस आहे. डॉन क्विक्सोट जबरदस्तीने त्याला त्याच्या साहसात सोबत घेऊन जातो.

बिस्कायन आणि यांग्युसन: 

डॉन क्विक्सोट बिस्कायन स्क्वायर आणि यंग्युसन शेतकरी यांच्यातील वादात हस्तक्षेप करतो. त्यानंतरच्या लढाईत, डॉन क्विक्सोटला जबर मारहाण केली जाते आणि त्याला मारहाण केली जाते. त्याच्या मालकाच्या दुखापतीमुळे व्यथित झालेला सांचो त्याच्याकडे झुकतो.

इन अँड द एन्चेंटर्स:

डॉन क्विक्सोट एका सरायला किल्ल्यासाठी आणि सराईतला लॉर्ड समजतो. त्यांचा असा विश्वास आहे की मंत्रमुग्धांनी सरायाचे सध्याच्या स्थितीत आणि तेथे राहणाऱ्या महिलांचे राजकन्यांमध्ये रूपांतर केले आहे. तो काल्पनिक शत्रूंविरुद्ध लढतो, अराजकता निर्माण करतो आणि उपहास करतो.

पश्चात्ताप करणारे आणि अंत्यसंस्कार:

डॉन क्विक्सोट पश्चात्ताप करणाऱ्यांच्या एका गटाचा सामना करतो, त्यांना असा विश्वास आहे की ते महान महिलांना कैद करून ठेवणारे दुष्ट जादूगार आहेत. तो त्यांच्या सुटकेचा आग्रह धरतो, परंतु पश्चात्ताप करणारे त्याला मारहाण करून जखमी होऊन रस्त्यावर सोडतात. त्याला बॅचलर सॅन्सन कॅरास्को नावाच्या एका विद्वानाने शोधून काढले, जो त्याला त्याच्या स्वतःच्या सुरक्षिततेसाठी घरी परत आणण्याचा निर्णय घेतो.

द रिटर्न होम: 

डॉन क्विक्सोटचे मित्र आणि नातेवाईक, त्याच्या आरोग्यासाठी चिंतित, त्याच्या शौर्यपुस्तकांना जाळून त्याचे वेडेपणा दूर करण्याचा प्रयत्न करतात. तथापि, डॉन क्विझोटे हे दुष्ट जादूगारांचे कृत्य मानतात आणि त्याला बरे करण्याच्या त्यांच्या प्रयत्नांना विरोध करतात. अखेरीस, ते हार मानतात आणि त्याला त्याचे साहस पुन्हा सुरू करण्याची परवानगी देतात.

भाग 2:

क्वेस्ट पुन्हा सुरू करणे: 

डॉन क्विझोटे त्याच्या साहसाच्या दुसऱ्या भागासाठी निघाला, सांचो त्याच्या सोबत पुन्हा एकदा. तो ड्यूक आणि डचेसला भेटतो जो त्याच्यावर युक्त्या खेळण्याचा निर्णय घेतो आणि त्याच्या भ्रमाची थट्टा करण्यासाठी त्याला एक थोर नाइट मानतो

द नाइट ऑफ द मिरर्स: 

डॉन क्विक्सोटचा सामना एका नाइट, नाइट ऑफ द मिरर्सचा होतो, जो त्याला लढाईत पराभूत करतो आणि त्याला त्याच्या कृतींवर विचार करण्यास भाग पाडतो. हा सामना डॉन क्विक्सोटला आत्म–जागरूकतेचा एक क्षण आणतो, ज्यामुळे त्याला तात्पुरते नाईटचा पाठपुरावा सोडण्यास प्रवृत्त होते.

द केव्ह ऑफ मोंटेसिनोस: 

डॉन क्विक्सोटला माँटेसिनोस नावाच्या जादूगाराने जादुई गुहेत प्रवेश करण्यास प्रवृत्त केले. गुहेत, त्याला भूतकाळातील पौराणिक व्यक्तिमत्त्वांच्या भेटींसह विविध भ्रामक अनुभव आहेत.

द पपेट शो आणि प्रिन्सेस मिकोमिकोना: 

डॉन क्विझोट एका कठपुतळी शोचा साक्षीदार आहे ज्यामध्ये पात्रे त्याचे आणि त्याच्या साहसांचे प्रतिनिधित्व करतात. कठपुतळी खऱ्या आहेत याची त्याला खात्री पटते आणि जेव्हा डुलसीनियाचे प्रतिनिधित्व करणाऱ्या पात्राचा अनादर केला जातो तेव्हा शो गडद वळण घेतो. डॉन क्विक्सोट काल्पनिक डुलसीनियाच्या सन्मानाचा बदला घेण्याचा आग्रह धरतो.

द नाइट ऑफ द व्हाईट मून: 

डॉन क्विक्सोटला एका रहस्यमय नाइट, नाइट ऑफ द व्हाईट मूनने मुकाबला करण्याचे आव्हान दिले आहे. एक शूर लढा देऊनही, डॉन क्विक्सोट पराभूत झाला आणि त्याला घरी परतण्यास भाग पाडले आणि एक वर्षासाठी आपल्या नाइट आकांक्षा सोडल्या.

बारातरियाचा सांचोचा नियम: 

सांचोला बारातरियाच्या काल्पनिक बेटाचे राज्यपालपद देण्याचे वचन दिले आहे. तो तात्पुरता गव्हर्नर बनतो आणि त्याला विविध आव्हाने आणि नैतिक कोंडीचा सामना करावा लागतो. सांचोचा नियम, जरी अल्पायुषी असला तरी, त्याची व्यावहारिकता दर्शवितो आणि त्याचा डाउन–टू–अर्थ स्वभाव आणि डॉन क्विक्सोटचा आदर्शवाद यांच्यातील फरक हायलाइट करतो

शौर्य कडे परत जा: 

डॉन क्विझोटे, त्याचे तपश्चर्याचे वर्ष पूर्ण करून, शौर्य पुनरुज्जीवित करण्याचा त्याचा शोध पुन्हा सुरू करतो. तो विविध पात्रांना भेटतो, ज्यात निंदनीय अभिनेत्यांच्या गटाचा समावेश आहे ज्यांना तो इतिहास आणि साहित्यातील वास्तविक पात्रांसाठी चुकतो.

अंतिम लढाई आणि शुद्धता परत मिळवणे: 

डॉन क्विक्सोट त्याच्या शेवटच्या आणि सर्वात महत्त्वाच्या लढाईत गुंतला आहे, यावेळी तो शत्रू मानणाऱ्या मंत्रमुग्ध राक्षसांच्या गटाशी. त्याचा दृढनिश्चय असूनही, तो शेवटी विजयी झाला आहे आणि त्याच्या विरोधकांची मागणी आहे की त्याने त्याच्या नाइट–चुकीच्या मार्गांचा त्याग करावा.

ला मंचाकडे परत: 

डॉन क्विझोटे शारीरिक आणि मानसिकदृष्ट्या पराभूत होऊन घरी परतला. तो त्याच्या काल्पनिक जगाचा त्याग करतो आणि त्याच्या मृत्यूच्या काही काळापूर्वी त्याचे विवेक पुन्हा प्राप्त करतो. त्याच्या शेवटच्या क्षणी, तो त्याच्या साहसांचे स्वरूप आणि स्वप्नांचा पाठपुरावा करण्याचे मूल्य प्रतिबिंबित करतो.

“डॉन क्विक्सोट” चे कथानक एक वळण देणारे कथानक आहे जे साहस, विनोद आणि तात्विक आत्मनिरीक्षण एकत्र करते. डॉन क्विक्सोटच्या एस्केपॅड्सद्वारे, सर्व्हेंटेस भ्रम विरुद्ध वास्तव, कल्पनेची शक्ती, शौर्य कमी होणे आणि मानवी स्वभावातील गुंतागुंत या विषयांचा शोध घेतो.

थीम:

1. भ्रम आणि वास्तव: “डॉन क्विक्सोट” मधील मध्यवर्ती थीमपैकी एक म्हणजे नायकाचे रोमँटिक आदर्श आणि जगाचे कठोर वास्तव यांच्यातील फरक. डॉन क्विक्सोट स्वत: तयार केलेल्या कल्पनेत जगतो, राक्षसांसाठी पवनचक्क्या आणि सामान्य लोक शूरवीरांसाठी चुकीचे आहे. ही थीम कल्पनेची शक्ती, वास्तव आणि भ्रम यांच्यातील सीमा आणि अवास्तव स्वप्नांचा पाठपुरावा करण्याचे परिणाम शोधते.

2. शौर्य आणि आदर्शवाद: कादंबरी शौर्य आणि मध्ययुगीन शूरवीरांच्या अवास्तव आदर्शांची घसरत चाललेली परंपरेवर व्यंग्य करते. डॉन क्विक्सोटचा शूर शोधांचा पाठपुरावा कालबाह्य झालेल्या सन्मानाच्या नियमांचे आंधळेपणाने पालन करण्याचा मूर्खपणा आणि आदर्शवाद आणि व्यावहारिकता यांच्यातील संघर्षावर प्रकाश टाकतो.

3. सत्य आणि धारणा: सर्व्हंटेस सत्याचे स्वरूप आणि आकलनाच्या व्यक्तिनिष्ठ स्वरूपाविषयी प्रश्न उपस्थित करते. डॉन क्विझोटे आपल्या कल्पनेच्या दृष्टीकोनातून, वास्तवाचा विपर्यास करून जगाकडे पाहतो. कादंबरी परिपूर्ण सत्याच्या कल्पनेला आव्हान देते आणि व्यक्ती जगाचे स्वतःचे स्पष्टीकरण कसे तयार करतात हे शोधते.

4. आत्म–चिंतन आणि ओळख: “डॉन क्विक्सोट” मधील पात्रे अनेकदा त्यांच्या स्वतःच्या ओळखीवर प्रश्नचिन्ह निर्माण करतात आणि ते स्वतःला कसे समजतात आणि इतर त्यांना कसे पाहतात यामधील अंतर सोडवतात. ही थीम मानवी स्वभावाच्या जटिलतेवर आणि आत्म–समजाच्या शोधावर जोर देते.

चिन्हे:

1. पवनचक्क्या: पवनचक्क्या डॉन क्विक्सोटचा रोमँटिक आदर्शवाद आणि जगाचे वास्तव यांच्यातील संघर्षाचे प्रतीक आहेत. त्यांना दिग्गज समजत, डॉन क्विक्सोट त्यांच्यावर आरोप लावतो, त्याच्या प्रयत्नांची निरर्थकता आणि चुकीच्या समजुतीच्या परिणामांवर प्रकाश टाकतो.

2. नाईट एरंट्री: नाइट एरंट्री ही संकल्पना डॉन क्विक्सोटच्या वीर साहसांच्या शोधाचे प्रतिनिधित्व करते, जी शूरवीर रोमान्सने प्रेरित आहे. जुन्या काळातील आदर्श परत आणण्याच्या त्याच्या इच्छेचे आणि बदलत्या जगाशी जुळवून घेण्याची त्याची इच्छा नसणे हे त्याचे प्रतीक आहे.

3. डुलसीनिया डेल टोबोसो: डॉन क्विक्सोटने ज्याची कल्पना सुंदर राजकुमारी म्हणून केली आहे, ती त्याच्या प्रेमाची आदर्श कल्पना आणि त्याच्या इच्छांच्या अप्राप्य स्वरूपाचे प्रतीक आहे. ती त्याला पुढे नेणाऱ्या रोमँटिक आदर्शाचे प्रतिनिधित्व करते.

साहित्यिक तंत्रे:

1. मेटाफिक्शन: सर्व्हंटेस स्वतःला लेखक म्हणून सादर करून आणि त्याच्या पात्रांशी संवाद साधून मेटाफिक्शनल घटकांचा वापर करतो. हे तंत्र वास्तव आणि काल्पनिक यातील रेषा अस्पष्ट करते, कथाकथनाच्या कलाकृतीवर जोर देते आणि कथनाला आकार देण्यासाठी लेखकाच्या भूमिकेवर प्रश्नचिन्ह निर्माण करते.

2. व्यंग्य: कादंबरी सामाजिक नियम, संस्था आणि साहित्य संमेलनांवर टीका करण्यासाठी व्यंगचित्र वापरते. सेर्व्हान्टेस विनोदीपणे त्याच्या पात्रांच्या चुकीच्या गोष्टी उघड करतो आणि शिव्हॅलिक शैलीतील अत्यधिक रोमँटिसिझम आणि आदर्शवादाची थट्टा करतो.

3. इंटरटेक्चुअलिटी: “डॉन क्विक्सोट” मध्ये इतर साहित्यिक कृती आणि शैलींचे संदर्भ समाविष्ट आहेत, आंतर–मजकूर संभाषणांमध्ये गुंतलेले आहेत. Cervantes त्याच्या स्वत: च्या कथन वर त्यांच्या प्रभावाला श्रद्धांजली अर्पण करताना chivalric romances चे पारंपरिक विडंबन दाखवतो.

 click on the link below to buy the Book

click here